Enflasyon Vergisi ve La Casa De Papel

Ekonomi öğrenmeye başlamak "devlet, borçlarını neden para basarak ödemiyor" sorusunu sormamızla başlıyor çoğu zaman.

Bu sorunun cevabını şu şekilde örneklendirelim; varsayalım ki bulunduğunuz muhit, (mahalle, köy veya semt) dışarıya kapansın ve gökten zembille herkesin cebine 100 bin tl konsun. Ardından bir anda telefonlarınız çalsın, eşiniz, arkadaşlarınız, aileniz size maaşlarında olağanüstü bir zam aldıkları müjdesini versinler. Bütün çevreniz ayda ortalama 150 bin tl kazanmaya başlasın.

Örneği 1 saniye düşünelim ve soralım. Bu durumda zenginleştik mi?

Birçoğunuzun cevabı evet olabilir. Ancak bu semtte şöyle bir dolaşalım isterseniz. Bir kahveye oturun, bir çay söyleyin, fiyatının ne olacağını düşünüyorsunuz? Artık 1 liraya çay hayaldir. İnsanlar serbest piyasa sisteminde mal ver hizmetleri satın alabilmek için rekabet ederler. Herkesin çok parası olduğu böyle bir örnekte çay da çok pahalı olacaktır. Başka bir deyişle para miktarının artması demek, satın alabildiğiniz mal miktarının artması demek değildir.

Ancak; şimdi örneği biraz değiştirelim. Gökten zembille yalnızca sizin cebinize 100 bin tl konsa, bu sizin zenginleşmeniz anlamına gelirdi. Çünkü diğer insanlara karşı çok ciddi bir rekabet gücü kazanmış olurdunuz.

Devlet para basarak gelir elde edebilir mi? Elbette edebilir, ama bu çok ahlaksızca olurdu. Bu durumda devlet zenginleşecek, ancak enflasyon yüzünden siz fakirleşecektiniz. Bu sebeple devletlerin para basarak gelir elde etmesine senyoraj geliri veya Enflasyon vergisi denmektedir.

La Casa de Papel dizisini hatırlayın, AB merkez bankasının para basarak bankalara likidite enjeksiyonu yapmasına karşı bir grup eylemci darphaneyi soyarak tepki gösteriyordu. Enflasyon çoğu zaman görünmez. Enflasyon bir anda oluşmaz, enflasyon yaratılır. Neden olduğu piyasadaki para miktarı ile ilgilidir.