Sermaye Yeterlilik Rasyosu (SYR) ve Bad Bank Kavramı nedir?

Öncelikle beni bu yazıyı yazmaya iten haber başlıklarını sizinle paylaşayım.

1. Bakan Berat Albayrak Yeni Ekonomi Programı'nı açıklarken, bankaların tahsili gecikmiş alacakları (TGA) için "yeni bir yapı" kurulması gündeme gelebilir dedi. 20 Eylül 2018

2. İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, İstanbul Sanayi Odası (İSO) meclis toplantısında "bankaların sermaye yeterlilik rasyolarının %13'lere gerilediğini söyledi ve ekledi, Kötü Banka  (Bad Bank) fikri mümkündür, riskler güçlü adreste daha iyi yönetilebilir." dedi. 26 Eylül 2018

3. Moody's Türkiye'den 9 bankanın döviz cinsinden mevduatlarının TL cinsinden mevduatlara oranı arttığı için notunu düşürdü. 26 Eylül 2018

Bu haber başlıkları içinde bütünü belirleyen 2 kavram var, bunlar;
* Sermaye yeterlilik oranı
* Bad Bank


SERMAYE YETERLİLİK ORANI-RASYOSU (SYR) nedir? 

İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali sermaye yeterlilik oranının %13'e gerilediğini söylüyor. 2010 yılında bu oran %20 civarındaydı. Öte yandan 2008 küresel ekonomik krizi patlak verdiğinde ABD bankaları için bu oran %7 'ye kadar gerilemişti. Bu rakamlardan yola çıkarak hala Türk Bankacılık sektörünün ağır bir risk barındırmadığını ancak kur artışındaki seyrin yukarı yönlü devam etmesi halinde SYR oranının daha da düşeceğini söyleyebiliriz.

Finansal bir kriz riskini takip eden ekonomistlerin ilk incelediği oranlardan biri SYR. Bankacılık sektörünün itibarını belirleyen Türkiye Bankalar Birliği'nin de tanıdığı BASEL III standartlarına göre SYR oranının %8'inin altına inmemesi gerekiyor.  BDDK'nın bu oran için belirlediği hedef ise %12. Peki bu oran nasıl hesaplanıyor?



SYR =                        Banka özsermayesi                                              
                   Riskteki Aktifler+(Piyasa riskleri+Operasyonel riskler ) x 12,5

Bu matematiksel ifade sözel bir anlatımla özetlenirse, sermayeniz dağıttığınız riskli kredilere yetebilecek düzeyde olmalıdır. Bu oran büyüdükçe sermayenizin kuvvetli, bu oran küçüldükçe sermayenizin zayıfladığı anlamına gelir. Bali'nin açıklamasına göre Türk Bankalarında bu oranın azaldığı anlaşılıyor. Buna karşı alınacak önlemlerden en popüler olanı bankalarının sermaye arttırımına gitmesi olacaktır. Böylece SYO büyüyor. Öte yandan söz konusu riskli krediler yüzünden bankalar kredi vermekten imtina edecektir.

Peki buna karşı devletin atabileceği düzenleyici bir önlem var mı? İşte burada "bad bank" kavramı devreye giriyor.

BAD BANK nedir? 

 Bankacılık sistemindeki riskli krediler yani tahsilatı gecikmiş alacaklar (TGA) bankaların sırtında ciddi bir yük oluşturuyor. Buna karşılık bankaların tespit ettiği bu riskli krediler yeni kurulan bir banka veya finansal kuruluşa devredilirse söz konusu bu finansal kuruluşa BAD BANK deniyor. Peki hangi "piyasa enayisi" riskli kredileri devralmak isteyecektir? Cevap kimse... Bu sebeple bu riskli kredileri devralacak bankanın bir kamu bankası olması gerekir.

Berat Albayrak doğrudan "Bad Bank" kavramını YEP'te zikretmedi, ancak tahsili gecikmiş alacaklar (TGA) için "yeni bir yapı" kurulması fikri tüm iktisatçıların aklına "Bad Bank" kavramını getiriyor. Eğer bankalarının riskli krediler için karşılık ayırması istenmeden kamuya devredilmesi söz konusu olursa bu uygulama aynı zamanda bankacılık sektörünün risklerinin vergi mükelleflerinin sırtına yüklenmesi anlamına gelir. Bali, ekonomik aktörler içinde bu kavramı kullanarak "pandora'nın kutusunu" açmış oldu. Bundan sonra "kötü banka" deyimini daha sık duyabiliriz.